Als werkgever is het essentieel om niet alleen aandacht te besteden aan het salaris van je werknemers, maar ook aan hun vakantieloon en de vergoeding voor overuren. Het goed regelen van deze zaken is niet alleen een wettelijke verplichting, maar draagt ook bij aan de tevredenheid en het welzijn van je personeel. Toch blijkt er in de praktijk vaak verwarring te zijn over de precieze regels en berekeningen rondom het vakantieloon en overwerk. In dit artikel leggen we je aan de hand van een recente en relevante rechtspraak uit wat je moet weten, welke valkuilen je kunt vermijden, en hoe je ervoor zorgt dat je werknemers krijgen waar ze recht op hebben.
Moeten overwerkuren meegerekend worden in het vakantieloon?
In beginsel hoeven overwerkuren niet meegeteld te worden voor de berekening van het vakantieloon, vanwege het onvoorspelbare en uitzonderlijke karakter. Echter zijn er uitzonderingen waardoor overwerkuren wel moeten worden meegeteld in de berekening van het vakantieloon. Uit het Hein/Holzkamm-arrest volgde drie criteria die bepalen of een vergoeding voor overuren moet worden meegenomen in de berekening van het vakantieloon:
- De gemaakte overuren vloeien voort uit een verplichting op grond van de arbeidsovereenkomst;
- De werknemer maakt de overuren op regelmatige basis;
- De vergoeding van de overuren vormt een belangrijk onderdeel van de totale vergoeding die de werknemer voor het werken ontvangt.
Van verplicht overwerk is niet alleen sprake als de werkgever het overwerken oplegt (of afdwingt). Ook als met de werknemer is overlegd dat het overwerk geweigerd mag worden of de werknemer hier niet expliciet toestemming voor heeft gegeven (maar geen problemen heeft met het overwerken), is sprake van uit de arbeidsovereenkomst voortvloeiende verplichtingen.
Waar moet je op letten bij het maken van overuren?
Om juridische complicaties te vermijden, zijn er enkele belangrijke punten om in gedachten te houden:
- Duidelijke afspraken in arbeidsovereenkomsten: Zorg ervoor dat de arbeidsovereenkomst of cao helder aangeeft wanneer overuren verwacht worden en of deze structureel van aard zijn. Dit voorkomt discussies over wat wel of niet moet worden meegenomen in de berekening van het vakantieloon.
- Nauwkeurige registratie van overuren: Houd een gedetailleerde administratie bij van overuren, met name wanneer deze regelmatig en voorspelbaar zijn. Dit helpt om te bepalen of de overuren onder de criteria van het Hein/Holzkamm-arrest vallen en dit voorkomt verrassingen bij de berekening van het vakantieloon.
- Voorkom verwarring over ‘vrijwillig’ overwerk: Zelfs als overuren formeel vrijwillig zijn, kan langdurig en regelmatig overwerk toch leiden tot een verplichting om deze te verrekenen in het vakantieloon. Het is verstandig om een balans te vinden tussen vrijwilligheid en het opstellen van duidelijke regels binnen de organisatie.
- Communiceer helder met werknemers: Zorg ervoor dat werknemers begrijpen hoe hun vakantieloon wordt berekend en welke impact overuren hierop hebben. Transparante communicatie kan veel misverstanden en potentiële juridische conflicten voorkomen
Relevante rechtspraak
In de volgende twee uitspraken worden de regels omtrent het meerekenen van overuren in de berekening van het vakantieloon nog eens toegelicht.
Achtergrond arrest Hein/Holzkamm
De zaak Hein/Holzkamm draaide om de vraag of de Duitse bouw-cao op een legitieme manier het vakantieloon berekende. Een belangrijk aspect van deze zaak was de manier waarop overuren werden meegenomen in de berekening van het vakantieloon. Het HvJ oordeelde dat overuren in beginsel niet mogen worden meegenomen in de berekening van het vakantieloon, vanwege het uitzonderlijke en onvoorspelbare karakter van overwerk. Toch erkende het HvJ dat er situaties zijn waarin overuren wél bij het vakantieloon moeten worden opgeteld. Dit geldt wanneer een werknemer op “regelmatige en voorspelbare basis” overuren maakt en wanneer de vergoeding voor deze overuren een substantieel deel van het totale inkomen vormt. Dit betekent dat als overwerk structureel onderdeel is van het werk van de werknemer en de vergoeding daarvan significant is voor zijn totale salaris, dit niet mag worden uitgesloten bij de berekening van het vakantieloon.
Recente uitspraak Hoge Raad (ECLI:NL:HR:2024:1322)
Het Hein/Holzkamm-arrest biedt een kader, maar een recente rechtspraak laat zien hoe dit in de praktijk wordt toegepast. In een recente uitspraak van de Hoge Raad wilden vier kraanmachinisten dat hun overwerkvergoeding werd meegenomen in het vakantieloon, na jaren van veel overwerk. De werkgever stelde dat het overwerk vrijwillig was en niet hoefde te worden meegeteld. De kantonrechter was het hiermee eens. In hoger beroep gaven de werknemers echter aan dat overwerk als normaal werd beschouwd en weinig overleg plaatsvond. Ook de omvang van de overuren duidde erop dat overuren als inherent aan het werk zijn te beschouwen. Dat de werknemer vrijwillig instemde met het verrichten van overwerk na enig overleg betekent dat – daarna – het overwerk onderdeel is geworden van de verbintenissen die voor werkgever en werknemer uit de overeenkomst voortvloeien. Om de werknemer tijdens diens jaarlijkse vakantie in een situatie te plaatsen die wat betreft beloning vergelijkbaar is met de situatie tijdens de gewerkte periodes, is het noodzakelijk dergelijk overwerk in de berekening van het vakantieloon te betrekken.
Conclusie
Als je de criteria uit het Hein/Holzkamm-arrest niet goed toepast, loop je het risico op juridische claims van werknemers. Het is dus van cruciaal belang om de regels rondom vakantieloon en overuren niet alleen te kennen, maar ook correct toe te passen in de praktijk. Heb je hierbij hulp nodig of wil je jouw arbeidsovereenkomst nog eens goed gecheckt hebben op de regels omtrent overuren? Neem dan contact met ons op via 085 049 244 4 / hmp@hmp.nl.
HMP | Realising Change… Bewezen expertise voor het daadwerkelijk oplossen van vraagstukken op het gebied van:
